Γράφει η Μαρία Μεραμβελιωτάκη-Simon MScΣύμβουλος ΨυχολόγοςΌταν βιώνουμε υπερβολικό άγχος στη ζωή μας ή οποιοδήποτε... άλλο έντονο και δυσάρεστο συναίσθημα, η πρώτη μας ενστικτώδης αντίδραση είναι συνήθως η προσπάθεια να τα ξεφορτωθούμε. Θέλουμε να τα ελέγξουμε πάση θυσία, να τα βγάλουμε από τη ζωή μας, να κυριαρχήσουμε
πάνω σε αυτά.Εκ πρώτης όψεως, η ανθρώπινη αυτή τάση φαίνεται όχι μόνο λογική αλλά και ως απαραίτητη προϋπόθεση για να βελτιωθεί το πρόβλημα μας. Εξάλλου εάν δεν μάθουμε να το ελέγχουμε πως θα το αντιμετωπίσουμε;Παράδοξα, κάθε προσπάθεια ελέγχου είναι καταδικασμένη ν’ αποτύχει κι αυτό διότι ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι αδύνατος.Γιατί είναι αδύνατον να ελέγξουμε τα συναισθήματα μας;Ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι είμαστε συνδεδεμένοι με τον πιο ακριβή ανιχνευτή ψεύδους που φτιάχτηκε ποτέ και ο οποίος μπορεί να διαβάζει την παραμικρή ένδειξη άγχους που υπάρχει. Το μοναδικό πράγμα που έχουμε να κάνουμε είναι να μείνουμε χαλαροί καθώς σκεφτόμαστε ένα πρόσφατο επεισόδιο όπου βιώσαμε άγχος. Εάν νιώσουμε έστω και την απειροελάχιστη ένδειξη άγχους, ο ανιχνευτής θα το καταλάβει. Ας υποθέσουμε επίσης, ότι το μηχάνημα αυτό είναι φτιαγμένο με τέτοιο τρόπο ώστε εάν ανιχνεύσει το παραμικρό άγχος ή σωματικό σύμπτωμα, πρόκειται να μας δώσει ένα θανατηφόρο ηλεκτροσόκ. Βέβαια, εάν απλά μείνουμε χαλαροί, δε θα πεθάνουμε. Οπότε το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να χαλαρώσουμε!Μάλλον θα ήταν αδύνατο να επιβιώσουμε στο παραπάνω υποθετικό σενάριο. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει τρόπος να μείνουμε χαλαροί διότι είμαστε ήδη συνδεδεμένοι στο πιο τέλειο και στο πιο ακριβές μηχάνημα ανίχνευσης: το νευρικό μας σύστημα. Και κάθε στιγμή ανιχνεύει την παραμικρή ένδειξη διέγερσης ή άγχους.Και ο έλεγχος των σκέψεων είναι αδύνατοςΑς υποθέσουμε ότι κάποιος μας δίνει την εξής οδηγία:«Μπορείς να σκεφτείς τα πάντα, εκτός από ένα λαχταριστό, αφράτο κέικ σοκολάτα. Μην σκέφτεσαι αυτό το κέικ σοκολάτα με επικάλυψη μαύρης σοκολάτας, να έχει βγει μόλις από το φούρνο σκορπίζοντας παντού το άρωμα του.»Πώς τα πήγατε;Δεν είναι αλήθεια πως κάθε φορά που λέμε στον εαυτό μας, «μη σκέφτεσαι το Χ» καταλήγουμε να ενοχλούμαστε από αυτή τη σκέψη ακόμη περισσότερο; Μάλιστα κάποιες φορές, εάν είμαστε εξαιρετικά πεπεισμένοι ότι δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μια συγκεκριμένη σκέψη, αυτή καταλήγει να γίνεται εμμονή και να μας πολιορκεί ασταμάτητα.Αποδοχή αντί ΕλέγχουΤο μυαλό μας μας λέει πως θα πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε αγχωμένοι. Ίσως μας λέει πως το να μην μπορούμε να ελέγξουμε το άγχος μας είναι αδυναμία και δείχνει πως κάτι δεν πάει καλά με μας. Μας συγκρίνει με τους άλλους, που φαίνονται να είναι μια χαρά και ανησυχεί γιατί να μην είμαστε κι εμείς έτσι.Το μυαλό μας προσπαθεί να μας πείσει πως ο έλεγχος είναι εφικτός και το άγχος, αρνητικό, ντροπιαστικό, ανεπιθύμητο.Πόσο βοηθητική είναι αυτή η στρατηγική του μυαλού; Εάν αυτός είναι ο τρόπος για να λύσουμε το πρόβλημα γιατί δεν έχει λυθεί;Απλώς γιατί η στρατηγική αυτή μας κάνει να αισθανόμαστε ακόμα χειρότερα για τον εαυτό μας.Η αποδοχή είναι το αντίθετο του ελέγχου. Είναι η απόπειρα να δημιουργήσουμε έναν εσωτερικό χώρο για την εμπειρία μας, όποια και εάν είναι αυτή.Είναι η κατανόηση πως παρόλο που έχουμε συναισθήματα δεν είμαστε αυτά τα συναισθήματα καθώς και η κατανόηση πως κάθε τι που βιώνουμε είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης μας.Αντί να παλεύεις ενάντια στο άγχος, κάνε ειρήνη με αυτό.Δες το ώς κάτι που έρχεται και φεύγει όπως τα σύννεφα στον ουρανό.Επίτρεψέ του να πιάσει το χώρο του, ως ένα από τα πολλά κομμάτια της εμπειρίας σου.Άσε το να κυλήσει μέσα σου, χωρίς να αντιστέκεσαι αλλά και χωρίς να παρασύρεσαι από αυτό.Δεν είσαι το άγχος σου αλλά κάτι ξέχωρο και μεγαλύτερο.Παρατήρησε πως αυτή η απλή εξάσκηση μπορεί να επιδράσει στην ένταση του. Πηγή
Via
πάνω σε αυτά.Εκ πρώτης όψεως, η ανθρώπινη αυτή τάση φαίνεται όχι μόνο λογική αλλά και ως απαραίτητη προϋπόθεση για να βελτιωθεί το πρόβλημα μας. Εξάλλου εάν δεν μάθουμε να το ελέγχουμε πως θα το αντιμετωπίσουμε;Παράδοξα, κάθε προσπάθεια ελέγχου είναι καταδικασμένη ν’ αποτύχει κι αυτό διότι ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι αδύνατος.Γιατί είναι αδύνατον να ελέγξουμε τα συναισθήματα μας;Ας υποθέσουμε για μια στιγμή ότι είμαστε συνδεδεμένοι με τον πιο ακριβή ανιχνευτή ψεύδους που φτιάχτηκε ποτέ και ο οποίος μπορεί να διαβάζει την παραμικρή ένδειξη άγχους που υπάρχει. Το μοναδικό πράγμα που έχουμε να κάνουμε είναι να μείνουμε χαλαροί καθώς σκεφτόμαστε ένα πρόσφατο επεισόδιο όπου βιώσαμε άγχος. Εάν νιώσουμε έστω και την απειροελάχιστη ένδειξη άγχους, ο ανιχνευτής θα το καταλάβει. Ας υποθέσουμε επίσης, ότι το μηχάνημα αυτό είναι φτιαγμένο με τέτοιο τρόπο ώστε εάν ανιχνεύσει το παραμικρό άγχος ή σωματικό σύμπτωμα, πρόκειται να μας δώσει ένα θανατηφόρο ηλεκτροσόκ. Βέβαια, εάν απλά μείνουμε χαλαροί, δε θα πεθάνουμε. Οπότε το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να χαλαρώσουμε!Μάλλον θα ήταν αδύνατο να επιβιώσουμε στο παραπάνω υποθετικό σενάριο. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει τρόπος να μείνουμε χαλαροί διότι είμαστε ήδη συνδεδεμένοι στο πιο τέλειο και στο πιο ακριβές μηχάνημα ανίχνευσης: το νευρικό μας σύστημα. Και κάθε στιγμή ανιχνεύει την παραμικρή ένδειξη διέγερσης ή άγχους.Και ο έλεγχος των σκέψεων είναι αδύνατοςΑς υποθέσουμε ότι κάποιος μας δίνει την εξής οδηγία:«Μπορείς να σκεφτείς τα πάντα, εκτός από ένα λαχταριστό, αφράτο κέικ σοκολάτα. Μην σκέφτεσαι αυτό το κέικ σοκολάτα με επικάλυψη μαύρης σοκολάτας, να έχει βγει μόλις από το φούρνο σκορπίζοντας παντού το άρωμα του.»Πώς τα πήγατε;Δεν είναι αλήθεια πως κάθε φορά που λέμε στον εαυτό μας, «μη σκέφτεσαι το Χ» καταλήγουμε να ενοχλούμαστε από αυτή τη σκέψη ακόμη περισσότερο; Μάλιστα κάποιες φορές, εάν είμαστε εξαιρετικά πεπεισμένοι ότι δεν πρέπει να σκεφτόμαστε μια συγκεκριμένη σκέψη, αυτή καταλήγει να γίνεται εμμονή και να μας πολιορκεί ασταμάτητα.Αποδοχή αντί ΕλέγχουΤο μυαλό μας μας λέει πως θα πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε αγχωμένοι. Ίσως μας λέει πως το να μην μπορούμε να ελέγξουμε το άγχος μας είναι αδυναμία και δείχνει πως κάτι δεν πάει καλά με μας. Μας συγκρίνει με τους άλλους, που φαίνονται να είναι μια χαρά και ανησυχεί γιατί να μην είμαστε κι εμείς έτσι.Το μυαλό μας προσπαθεί να μας πείσει πως ο έλεγχος είναι εφικτός και το άγχος, αρνητικό, ντροπιαστικό, ανεπιθύμητο.Πόσο βοηθητική είναι αυτή η στρατηγική του μυαλού; Εάν αυτός είναι ο τρόπος για να λύσουμε το πρόβλημα γιατί δεν έχει λυθεί;Απλώς γιατί η στρατηγική αυτή μας κάνει να αισθανόμαστε ακόμα χειρότερα για τον εαυτό μας.Η αποδοχή είναι το αντίθετο του ελέγχου. Είναι η απόπειρα να δημιουργήσουμε έναν εσωτερικό χώρο για την εμπειρία μας, όποια και εάν είναι αυτή.Είναι η κατανόηση πως παρόλο που έχουμε συναισθήματα δεν είμαστε αυτά τα συναισθήματα καθώς και η κατανόηση πως κάθε τι που βιώνουμε είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης μας.Αντί να παλεύεις ενάντια στο άγχος, κάνε ειρήνη με αυτό.Δες το ώς κάτι που έρχεται και φεύγει όπως τα σύννεφα στον ουρανό.Επίτρεψέ του να πιάσει το χώρο του, ως ένα από τα πολλά κομμάτια της εμπειρίας σου.Άσε το να κυλήσει μέσα σου, χωρίς να αντιστέκεσαι αλλά και χωρίς να παρασύρεσαι από αυτό.Δεν είσαι το άγχος σου αλλά κάτι ξέχωρο και μεγαλύτερο.Παρατήρησε πως αυτή η απλή εξάσκηση μπορεί να επιδράσει στην ένταση του. Πηγή
Via